O parafii
Historia parafii
Rys historyczny parafii Kro??cienko Wy??ne
Ju?? od pocz?tku my??leli o utworzeniu parafii, dlatego przy za??o??eniu wsi wyznaczyli dwa ??any dla plebana. Za??o??ywszy osiedle, wybudowali drewniany ko??ció??ek na pagórku po po??udniowej stronie Wis??oka, a za Patrona parafii obrali ulubionego ??w. Marcina. Nie znamy daty jego budowy, ani za??o??enia parafii. Z dokumentów wiemy, ??e kiedy rz?dy w nowo powsta??ej diecezji przemyskiej rozpocz??? pierwszy biskup Eryk Winsen Mora (rok 1377), do parafii, które wesz??y w jej sk??ad, nale??a??o tak??e Kro??cienko. Biskup przemyski Eryk tworz?c w r. 1386 kapitu??? katedraln? w Przemy??lu, powo??a?? do niej równie?? plebana Jakuba z Crosken. Dzi?? nie ma w?tpliwo??ci, ??e Crosken, (w innym dokumencie Croschin) - to zdrobnia??a forma niemiecka i brzmia??a Kroscin, lub. Krosczin. W pó??niejszych dokumentach u??ywano formy Krosczenko. Wszystko wi?c przemawia za tym, ??e w r. 1377 istnia?? w Kro??cienku ju?? ko??ció?? i parafia. Ko??ció?? ten przetrwa?? a?? do 1911 r., kiedy to zosta?? rozebrany po wybudowaniu nowej ??wi?tyni. To nieprawda, co pisz? ró??ni historycy, ??e w czasie najazdu Tatarów w r.1624 ko??ció?? zosta?? spalony. Na podstawie zachowanych fotografii tego ko??cio??a historycy sztuki twierdz?, ??e ko??ció?? posiada?? pierwotn? form? gotyck?, i dzisiaj na tym terenie by??by jedn? z najstarszych ??wi?ty?? drewnianych. Po drugie, ks. Moli??ski w opisie dekanatu kro??nie??skiego z roku 1691 pisze, ??e ko??ció?? w Kro??cienku Wy??nym jest bardzo stary. Nie mogli go wi?c spali? Tatarzy w r. 1624, a nowo wybudowanego w jego miejsce, nie móg?? nazwa? „bardzo starym”. Po trzecie, ze starego ko??cio??a zachowa??y si? rze??by, które historycy sztuki oceniaj? na pocz?tek XVI w. Gdyby sp??on??? ko??ció??, to wraz z nim spali??oby si? i jego wyposa??enie. A wi?c twierdzenie o po??arze pierwotnego ko??cio??a jest bezzasadne. Podobnie twierdzono o ko??ciele w niedalekim Haczowie. Datowano go na XVII w., a ostatnio odkryte malarstwo gotyckie na ??cianach datuje ko??ció?? na XV a nawet koniec XIV w.
D??ugo, bo przez 43 lata proboszczem kro??cie??skim by?? ks. Kazimierz ??ywicki. Pochodzi?? z Krosna, z bogatej rodziny mieszcza??skiej. Prezent? na probostwo otrzyma?? od Króla Jana III Sobieskiego w 1690 r. Zasta?? w dobrym stanie parafi?. Wed??ug opisu dekanatu z r.1691, ko??ció?? by?? bardzo stary, ale w dobrym stanie, mia?? silne ??ciany w ??rodku pomalowane. O??tarze pi?knie rze??bione, poz??acane. Pod ko??cio??em by??a krypta dla grzebania zmar??ych wybudowana w??a??nie w 1691r. W Kro??cienku i Iskrzyni, która nale??a??a wtedy do parafii by??o ???cznie 650 dusz. W parafii w r. 1688 wybudowano tak??e nowa szko???. Ks. Kazimierz zasta?? star? plebani?, ale po nieszcz???liwym po??arze, w??asnym kosztem wzniós?? now?, pokry?? gontem i co nale??y podkre??li?, ponad dach wyprowadzi?? komin.
Za czasów ks. Andrzeja Drohojewskiego (1735 – 1757) praca parafialna w ko??ciele obarcza??a prawie wy???cznie wikarego. Ks. Drohojewski bowiem b?d?c tak??e pra??atem kapitu??y przemyskiej i prepozytem w Pruchniku wi?kszo??? czasu sp?dza?? poza Kro??cienkiem.
Nast?pc? ks. Drohojewskiego zosta?? ks. Andrzej Pietraszewski (1757 - 1787) .
Wybitnym proboszczem kro??nie??skim by?? ks. Andrzej Nowina Ujejski (1831 -1867). Z pochodzenia by?? kro??cieniakiem. Ojciec jego by?? oficjalist? dworskim. Urodzi?? si? w 1801 r.W 1826 roku zosta?? wy??wi?cony na kap??ana.Probostwo w Kro??cienku obj??? po czteroletnim administrowaniu w Parafii Wola Zarczycka.W ci?gu swego duszpasterzowania zabezpieczy?? brzeg skarpy na której sta?? ko??ció??. Wis??ok bowiem systematycznie odrywa?? po ka??dym wylewie po kawa??ku cmentarzyska ko??cielnego,ze wokó?? ko??cio??a nie mog??a ju?? przej??? procesja. Otoczy?? murem ko??ció?? umieszczaj?c na czterech rogach ogrodzenia kaplice ( jedna z nich stoi do dzi??). Urz?dzi?? i ozdobi?? plebani?. Wybudowa?? wikarówk?.Zaprowadzi?? Bractwo trze??wo??ci w celu odrodzenia moralnego parafii. Ogromna wi?kszo??? parafian wpisa??a sie do tego bractwa. Na pami?tk? wprowadzenia trze??wo??ci na Wielkiej Stronie postawiono krzy??, który parafianom przypomina?? o z??o??onej obietnicy. Ks. Ujejski z pochodzenia by?? szlachcicem, ale dla parafian by?? ojcem, jak móg?? w czasie g??odu ratowa?? ludzi od ??mierci. W budynku starej plebanii gromadzi?? dzieci i m??odzie?? na nauk? katechizmu. Mia?? u nich wielkie powa??anie i uznanie. St?d w czasie rebelii ch??opskiej parafianie zachowali si? stosunkowo spokojnie. Parafia Kro??cienko ks. Ujejskiemu zawdzi?cza wyj?tkow? Kronik? Parafialn?, która jest kopalni? wiedzy o Kro??cienku tamtych czasów.
Po ks. Ujejskim duszpasterzem zosta?? ks. Roman Pakosz Pakosi??ski rodem z Jas??a. i pe??ni?? ten urz?d przez 20 lat. Za jego spraw? powsta??a ochronka, która otacza?? opiek?. Wprowadzi?? Stowarzyszenie ??w. Wincentego a Paulo, które dzia??a??o a?? do I wojny ??wiatowej. Ks. Roman zna?? wszystkich parafian, mia?? z nimi ??ywy kontakt, zna?? ich k??opoty i problemy. Ludzie szukali u niego rady. W ca??ej okolicy s??yn??? jako gorliwy i do??wiadczony spowiednik. Po dwudziestu latach duszpasterzowania przeniós?? si? na probostwo w Le??ajsku, ale o Kro??cienku pami?ta??, pomagaj?c materialnie przy budowie nowego ko??cio??a i nowej ochronki. Umar?? 1 listopada 1909 r.
Kolejny proboszcz ks. Wincenty Telega pochodzi?? z Jasionowa. Wy??wi?cony zosta?? na kap??ana w Przemy??lu w r.1876. Do Kro??cienka przyby?? w r. 1887, kontynuuj?c z wielkim zaanga??owaniem prace swoich poprzedników. Otoczy?? opiek? stary ko??ció??, ale w przeciwie??stwie do swoich poprzedników, którzy rozszerzali i przebudowywali stary ko??ció??, od samego pocz?tku zacz??? my??le? o budowie nowego ko??cio??a. Plany uda??o mu si? zrealizowa? w r. 1908 k??ad?c kamie?? w?gielny pod nowy Dom Bo??y. W r. 1910 ko??ció?? zosta?? po??wi?cony, a w 1912 doczeka?? sie jego konsekracji. By?? s??abego zdrowia, cho? tego nie dawa?? zna? po sobie. Pierwsza wojna ??wiatowa i rozmaite przej??cia przyspieszy??y rozwój ??miertelnej choroby raka ??o???dka. Zmar?? 26 listopada 1919 r. i zosta?? pochowany na cmentarzu w Kro??cienku.
Podziwia? trzeba wielkie jego oddanie w budow? nowej ??wi?tyni i dar organizacji pracy, aby w tak krótkim czasie wznie??? wraz z parafianami tak pi?kn? i stosunkowo du??? ??wi?tyni?.
W r. 1920 na proboszcza do Kro??cienka przyszed?? ks. Jan Telma, wy??wi?cony na kap??ana w 1909 r. w Przemy??lu. Pierwsz? posad? otrzyma?? w Grodzisku k. Le??ajska. Wypadki I wojny zap?dzi??y go a?? do Wiednia, gdzie spowiada uchod??ców zgromadzonych w obozach koncentracyjnych, w których umiera??o tysi?ce na epidemie, oraz ??o??nierzy odchodz?cych na front. W r. 1915, ju?? jako sta??y kapelan wojskowy pe??ni obowi?zki w s??ynnej bitwie pod Gorlicami. Zako??czenie wojny zastaje go na froncie w??oskim, sk?d wraz z rodakami wraca pieszo, a cz???ciowo kolej? do Ojczyzny. Po dwutygodniowym odpoczynku zostaje proboszczem w Kro??cienku. Uzupe??nia wn?trze ko??cio??a, w 1921 roku z parafianami funduje dzwony nowe do ko??cio??a
Ks.Bp Ordynariusz Ignacy Tokarczuk na stanowisko proboszcza w Kro??cienku W. wyznaczy?? ks. Jana Szpunara, rodem z Kraczkowej, wy??wi?conego na kap??ana w r.1966 w Przemy??lu. Po 10 latach proboszczowania w Czarnej k. Ustrzyk D. nowy ks. proboszcz obj??? parafi? w lipcu 1988r. z zadaniem budowy nowego domu katechetycznego. W latach sze???dziesi?tych w??adze komunistyczne ostatecznie usun???y nauk? religii ze szkó??. Katechizacja odbywa??a sie w zakrystii przy ko??ciele, budynku organistówki, a tak??e w zabudowaniach gospodarczych. Nowy dom katechetyczny mia?? te trudno??ci rozwi?za?. Budowa wypad??a na czas kryzysu gospodarczego, do którego doprowadzi??y rz?dy komuny. W tych trudnych warunkach, gdzie wszystko trzeba by??o "za??atwia?" uda??o si? dom wybudowa?. W maju 1990 r. ks. Bp E.Bia??og??owski po??wi?ci?? dom. We wrze??niu, w zwi?zku ze zmian? rz?du, katechizacja przesz??a do szko??y. W tym czasie wspólnie z Parafianami ks. proboszcz wykona?? szereg niezb?dnych prac w Parafii. Powi?kszono i ogrodzono cmentarz, wybudowano na nim kaplic? pogrzebow?, wyremontowano obydwie wie??e na ko??ciele i pokryto miedzian? blach?, zupe??nie przebudowano ogrodzenie ko??ciele osadzaj?c je na g???bokim fundamencie, wybrukowano kostk? plac przed ko??cio??em i wokó?? niego, w prezbiterium ko??cio??a po??o??ono granitowa posadzk?. W r. 2000 ca??y Ko??ció?? ??wi?towa?? Wielki Jubileusz- 2000 lat od narodzenia Chrystusa, a parafia Kro??cienko dodatkowo ??wi?towa??a Jubileusz 650 istnienia. Z tej okazji przeprowadzono konserwacje polichromii ??wi?tyni. Na jubileusz tak??e gruntownie odrestaurowano Obraz Matki Bo??ej Po??redniczki ?ask ze starego ko??cio??a i umieszczono w bocznym o??tarzu. Obraz ten (datowany na pocz?tek XVII w.) cieszy?? si? i cieszy czci? wiernych. Wielkim wydarzeniem w ??yciu parafii by??a pielgrzymka Ojca ??w. Jana Paw??a II na Podkarpacie w r. 1997 w czerwcu. Papie?? odwiedzi?? wtedy Dukl? i Krosno, kanonizuj?c ??w. Jana z Dulki. Ojciec ??w. przylecia?? na Podkarpacie helikopterem z Krakowa i l?dowa?? na pobliskim lotnisku pomi?dzy ????anami i Kro??cienkiem. Na powitanie Jego wyleg??a ca??a Parafia, a na drugi dzie?? prawie wszyscy wzi?li udzia?? na lotnisku w Kro??nie w spotkaniu z Namiestnikiem Chrystusowym. Dla parafian by??o to niezapomniane prze??ycie.
Kolejnym wielkim wydarzeniem w tym okresie by??a budowa i utworzenie nowej parafii w Pustynach. Ze wzgl?du na odleg??o??? od macierzystej parafii i pr???nie rozwijaj?ce si? Pustyny, zacz?to my??le? o budowie kaplicy dojazdowej. W 1994 podj?to sie realizacji tych zamierze??. Na dzia??ce ofiarowanej przez p. Wand? Tomkowicz, rozpocz?to budowa? z wielkim zaanga??owaniem i ofiarno??ci?, now? ??wi?tyni?, któr? w r.1998 konsekrowa?? ks. Arcybiskup Józef Michalik. Wtedy te?? ustanowi?? Pustyny, do których do???czy?? z parafii Targowiska wiosk? Zalesie, samodzielna parafi?. W tej chwili Parafia Kro??cienko liczy oko??o 4000 wiernych.
W sierpniu 2012 r. ks. Jan Szpunar przeszed?? na emerytur? (uko??czy?? bowiem 70 lat ??ycia) a na jego miejsce ks. Arcybiskup Józef Michalik proboszczem mianowa?? ks. Wies??awa Ka??amarza, który dotychczas przez 5 lat proboszczowa?? w Krasiczynie. Nowy ks. Proboszcz urodzi?? si? w Przeworsku w 1970 r. Po ko??czeniu Seminarium Duchownego w r. 1995 zosta?? wy??wi?cony na kap??ana. Nowy ks. proboszcz przyst?p?? do pracy duszpasterskiej z wielkim zaanga??owaniem.
(Histori? Parafii opracowano na podstawie ksi???ki autorstwa ks. dr Micha??a Pelczara i dr Antoniego Lorensa "Sze???set lat doli i niedoli Kro??cienka Wy??nego i Iskrzyni" wydanej drukiem dopiero w r.1997)
Spis proboszczów kro??cie??skich:
Jakub, pleban z Krosken 1368 - 1406
2. Albert 1417 -1724
3. D?browski Piotr 1425 - ?
4. Miko??aj 1440 - 1467
5. Marcin 1470 - 1478
6. Miko??aj 1521 - 1525
7. Jasi??ski Wojciech 1553 - ?
8. Roscelski Jan ? - ?
9. Bierwalth Jan ? - 1590
10. Brzezina Andrzej 1590 - 1603
11. Georgida Szymon 1603 - 1627
12. Klemensowicz Walenty 1627 -1664
13. Wojnar Stanis??aw 1664 - 1672
14. Misia??owicz Bart??omiej 1672 - 1690
15. ??ywicki Kazimierz 1690 - 1733
16. Arakielowicz Jakub 1733 - 1735
17. Drohojewski Andrzej 1735 - 1757
18. Pietraszewski Andrzej 1757 - 1787
19. Borucki Franciszek 1787 - 1800
20. Przyby??owicz Tomasz 1800 - 1813
21. Radzikowski Ludwik 1813 - 1831
22. Ujejski Nowina Andrzej 1831 - 1867
23. Piekosi??ski Pakosz Roman 1867 - 1887
24. Telega Wincenty 1887 - 1919
25. Telma Jan 1920 - 1962
26. Wais Jan 1962 - 1988
27. Szpunar Jan 1988 - 2012
28. Ka??amarz Wies??aw 2012 -
Spis wikariuszy kro??cie??skich:
1. Weso??owicz Wojciech 1630 - 1634
2. Kozio??kiewicz Bart??omiej 1634 -1638
3. Rzepecki Jan 1639 - 1641
4. Laszkiewicz Walenty 1641 - 1642
5. Witrowski Aleksander 1642 - 1644
6. Januszewski Jan - 1644 - 1646
7. Szady Andrzej 1646 - 1648
8. Hadybski Walenty 1648 - 1654
9. Jasiewicz Krzysztof 1654 - 1658
10. Szyndlarowicz Franciszek 1658 - 1664
11. Banasiewicz Wojciech 1678 - 1680
12. Pietruszowicz Stanis??aw 1680 - 1686
13. Kozicki Andrzej 1686 - 1687
14. Marysowicz Sebastian 1687 -1688
15. Uklejewicz Sebastian 1688 - 1691
16. Gorlicki Wojciech 1691 - 1692
17. Prayznarski Bart??omiej 1693 - 1695
18. Królicki Józef 1695 - 1697
19. Sambrzucki Marcin 1697 - 1701
20. Wójcicki Maciej 1701 - 1705
21. Nowakiewicz Marcin 1705 - 1707
22. Skarbek Franciszek 1707 - 1713
23. Smole??ski Jakub 1713 - 1717
24. Skarbek Józef 1717 - 1721
25. Balicki Wojciech 1721 - 1726
26. Jasionkiewicz Jakub 1726 - 1728
27. Nowakowski Marcin 1728 - 1731
28. Kukulski Kazimierz 1731 - 1733
29. Siembowicz Kazimierz 1733 - 1735
30. Wadziakiewicz Walenty 1736 - 1737
31. Stefa??ski Wojciech 1737 - 1738
32. Leszczy??ski Szymon 1738 - 1740
33. ??ywicki Andrzej 1740 - 1746
34. Kocha??ski Józef 1746 - 1755
35. Marci??ski Józef 1758 - 1760
36. Borkowski Micha?? 1760 - 1769
37. Urbowicz Micha?? 1769 - 1771
38. Abrachamowicz Kazimierz 1771 - 1777
39. Lorens Antoni 1777 - 1787
40. Szmydzi??ski
41. Piotrowski Erazm 1841 - 1842
42. Pukalski Jan 1842 - 1845
43. Kisielewicz Jan 1845 - 1846
44. Pa??ch Edward 1846 - 1847
45. Misiewicz Jan 1848 -
46. Zieli??ski Leon 1848 - 1850
47. Stumfol Ferdynand 1850 - 1852
48. Kilar Józef 1852 - 1853
49. Fryc Ignacy 1853 -1854
50. Dobrowolski Wojciech 1854 -1855
51. Daniec Ignacy 1856 - 1857
52. Jedli??ski Piotr 1857 - 1859
53. Piekosi??ski Roman 1859 - 1864
54. Szczygie?? Wojciech 1864 - 1867
55. Ryznerski Hipolit 1868 - 1871
56. Sadowski Jan 1871 - 1872
57. Kocimowski Józef 1872 - 1873
58. M?czka Walenty 1873 - 1876
59. Zaj?c Marcin 1876 - 1879
60. Ciasnocha Józef 1883 - 1884
61. Mazurek Leopold 1884 - 1887
62. Urban Józef 1887 - 1889
63. Makowiec W??adys??aw 1889 - 1890
64. Górski Wojciech 1890 - 1896
65. Stopa B??a??ej 1896 - 1898
66. Rzo??ca Bart??omiej 1898 -1899
67. Krzy??ak Wojciech 1899 - 1900
68. Bira Ludwik 1900 - 1901
69. Pa??ys Franciszek 1901 - 1912
70. Cwynar Józef 1912 - 1913
71. Zima Jan 1913 - 1914
72. Wikli??ski Franciszek 1914 - 1920
73. Szlachcic Franciszek 1920 - 1924
74. So??tysik Stanis??aw 1924 - 1925
75. Orzechowski Stanis??aw 1925 - 1928
76. Antosz Kazimierz 1928 - 1930
77. Urbanik Tadeusz - 1930 - 1932
78. Witko?? Tadeusz 1932 - 1934
79. Fietko W??adys??aw 1934 - 1935
80. Misi?g Stefan 1935 - 1936
81. Szpytma Wojciech 1936 - 1938
82. Rojkowski Jan 1938 - 1942
83. G?sior Wojciech 1942 - 1944
84. Aszklar W??adys??aw 1945 - 1946
85. Urzejowski Jan 1947 - 1949
86. Wais Jan 1949 - 1962
87. Baran Franciszek1958 - 1959
88. Sroka Antoni 1959 - 1961
89. Wolski Józef 1961 - 1964
90. Hader Józef 1964 - 1967
91. Markowicz Boles??aw 1967 - 1968
92. Szczepa??ski Janusz 1968 - 1969
93. Królik Eugeniusz 1969 - 1972
94. Skiba Andrzej 1969 - 1974
95. Wrona Marian 1974 - 1976
96. Wyskiel Tadeusz 1976 - 1977
97. Sieczkowski Stanis??aw - 1976 - 1977
98. Bednarz Czes??aw 1977 - 1980
99. Florek Kazimierz 1977 - 1980
100. Grygiel Stanis??aw 1980 - 1982
101. Szeliga Józef 1980 - 1982
102. Jaworski Czes??aw 1982 - 1985
103. Tokarz Stanis??aw 1982 - 1984
104. Rawski Jacek 1984 - 1987
105. Mazur Jan 1986 -1988
106. W?glarz Stanis??aw 1987 1989
107. Pietryka Zbigniew 1989 -1993
108. Grochala Józef 1989 -1990
109. Trojnar Janusz 1990 - 1993
110. Chocho??ek Adam 1993 -1994
111. Wi??niowski Jan 1993 - 1995
112. Kluz Janusz 1994 -1996
113. Przewrocki Grzegorz 1995 - 1997
114. Paszek Janusz 1996 - 1998
115. Grela Robert 1997 - 2001
116. Marecki Wies??aw 2001 - 2002
117. Rucha??a Tomasz 2002 -2005
118. Pomyka??a Krzysztof 2005 - 2009
119. Dudek Bart??omiej 2009 - 2011
120. Czerwonka Grzegorz 2011 -2013
121. Wielgos Jakub 2013
122. Porada Piotr 2013 - 2015